Powstanie warszawskie (1 sierpnia - 3 października 1944) - wystąpienie zbrojne przeciwko okupującym Warszawę wojskom niemieckim, zorganizowane przez Armię Krajową w ramach akcji 'Burza', połączone z ujawnieniem się i oficjalną działalnością najwyższych struktur Polskiego Państwa Podziemnego.
27 lipca gubernator dystryktu warszawskiego Ludwig Fischer wydał odezwę do mieszkańców Warszawy, w której apelował o natychmiastowe stawienie się do pracy 100 000 osób w wieku 17-65 lat w celu budowy umocnień i fortyfikacji nad Wisłą do obrony przed zbliżającą się Armią Czerwoną Warszawiacy zignorowali rozporządzenie jednocześnie obawiając się represji ze strony okupantów w postaci łapanek i egzekucji zakładników.

29 lipca do warszawiaków zaapelował przez radio moskiewskie Związek Patriotów Polskich, nawołując ludność Warszawy do powstania przeciw Niemcom. Komunikaty, będące powtórzeniem tej audycji, nadawała także czterokrotnie dnia 30 lipca 1944 roku (w godzinach: 15.00, 20.55, 21.55, i 23.00) moskiewska Radiostacja im. Tadeusza Kościuszki. W obliczu zbliżania się Armii Czerwonej do Warszawy i okolic, jej sukcesów na froncie i pozytywnej oceny jej możliwości dalszej ofensywy, zdecydowano o wybuchu powstania. Wobec sprzyjającej sytuacji na froncie, polscy dowódcy przewidywali, iż powstanie powinno trwać zaledwie kilka dni, zaś w rzeczywistości jego walki trwały 63 dni.

Straty po stronie polskiej wyniosły około 10 tys. zabitych i 7 tys. zaginionych, 5 tys. rannych żołnierzy oraz 200 tysięcy ofiar spośród ludności cywilnej. Liczbę 200 tys. ofiar podał jako pierwszy przewodniczący PKWN Edward Osóbka-Morawski jeszcze podczas trwania powstania. Obecnie historycy przyjmują, że straty ludności cywilnej wyniosły ok. 120-150 tys. ofiar. Wśród zabitych przeważała młodzież oraz ogromna większość warszawskiej inteligencji.

(wikipedia.org)